Churches and mosques in jakarta
2023
This is only the beginning of the project. I am hoping to resume this project in the future.
My goal is to visit Jakarta's churches and mosques as many as possible. And trying to reveal their uniqeness.
In summer 2023 I only visited a handful of churches and mosques due to my short stay and busy schedule in Jakarta. Each of them were unique in their own way. I've read many interesting stories about them and I'd love to share my findings to you.
I planned two days to visit the churches and the mosques: one full day for churches, one full day for mosques.
In this first part of the project you will find the pictures and the story of each building.
I am aware of the fact that I didn't do the referencing correctly.
[The stories are written in Dutch. Perhaps I should translate it to English, too!]
============================================
GBIP Pniel - Nieuwe Kerk
Adres:
Kec, Jalan H. Samanhudi No.12 RT.03/RW.05, RT.3/RW.3,
Ps. Baru, Kecamatan Sawah Besar,
Kota Jakarta Pusat, Daerah Khusus Ibukota Jakarta
10710, Indonesië
Datum onebekend. Afbeelding van Indischeliterairewandelingen.nl
GPIB Pniel, 2023. Eigen afbeelding
Nieuwe kerk, ‘Haantjes kerk’ te Batavia, 1900-1920
Afbeelding van dhr. Bintoro Hoepoedio
Hervormde Haantjeskerk of Nieuwe Kerk te Centraal Jakarta (tegenwoordig heet het GPIB Pniel)
Gebouwd tussen 1913-1915, Ed Cuypers en Hulswit.
Het gebouw heeft een beetje een Italiaanse-Portugese stijl.
Volgens een bron op internet stond er toen op deze plek een kleine kapel in 1850.
In 1998 toen er onrust was in Jakarta, probeerden de mensenmassa de kerk te bestormen.
Maar het mislukte.
=
“De prediking in het Maleisch heeft geleid tot de eerste wetenschappelijke beoefening dier taal.
De bekendste namen op dit gebied te Batavia zijn die der Predikanten Sebastiaan Danckaerts, Justus Heurnius, Melchior Leydecker, Petrus van der Vorm, Georg Heinrich Werndly uit Zürich, Carel Braarda en Johannes Mauritius Mohr.
Hunne verdiensten lagen op het terrein der taalstudie, niet op dat der evangelieverkondiging.
Intusschen zijn er steeds Maleische Predikanten benoemd, totdat in 1808 de laatste hunner, A. Zomerdijk, overleed.
Daarna bleef er nog enkel een leermeester of voorlezer. Na het herstel van het Nederlandsch gezag is de Maleische dienst hervat.
De laatste Predikant der Maleische gemeente was Dr. W.R. van Hoëvell, benoemd in 1837, ontslagen in 1848.
Daarna vinden wij een Maleischen dienst in een huis op Noordwijk.
Anno 1856 werd daarvoor de kerk achter Pasarbaroe gebouwd, de zoogenaamde “Haantjeskerk”.
Geciteerd uit:
Oud Batavia II, p.244-245
dr. F. de Haan, G. Kolff & Co., Batavia 1922.
GPIB Pniel, 2023. Eigen afbeelding
Dhr. Rene Persijn schreef in 2008 zijn eigen verhaal in deze blog over de ‘haantjeskerk’:
https://blog.seniorennet.be/renepersijn2008/archief.php?ID=27
lees maar mee!
============================================
Masjid Cut Meutia - Cut Meutia Moskee
Foto van de collectie Tropenmuseum:
Het Kantoorgebouw N.V. De Bouwploeg in de wijk Nieuw Gondangdia te Batavia (datum onbekend).
Cut Meutia Moskee 2023. Eigen afbeelding.
Adres:
Jl. Taman Cut Mutiah No.1 10, RT.10/RW.5, Kb. Sirih,
Kec. Menteng, Kota Jakarta Pusat, Daerah Khusus Ibukota Jakarta
10350, Indonesië
Gebouwd in 1912.
Architect: Piet Moojen.
Het gebouw van de moskee was vroeger het gebouw van een Nederlandse architectuurbureau
N.V. De Bouwploeg (ook wel bekend als Gedoeng Boplo).
De Bouwploeg werd failliet verklaard na het overlijden van Moojen, volgens een Indonesische bron.
Daarna werden in dat gebouw de provinciale waterstaat en een postkantoor gevestigd.
Tijdens de Japanse bezetting (2de WO) werd het gebouw het hoofdkwartier voor de Japanse marine.
Na de tweede Wereldoorlog werd het gebouw gebruikt door de Staatsspoorweg.
Daarna werd daar het kantoor van de Indonesische volksvertegenwoordigingsraad gevestigd (1964-1970) en het kantoor van de religieuze zaken.
Pas in 1985 werd het gebouw als moskee gebruikt.
De moskee is vernoemd naar een Indonesische heldin.
Cut Meutia (Tjoet Meuthia) was verzetsstrijder tegen het Nederlandse koloniale bestuur in Atjeh, Nederlands-Indië.
Cut Meutia Moskee 2023. Eigen afbeelding.
De interieur van de moskee. Links: mannenafdeling; rechts: vrouwenafdeling.
============================================
Gereja Immanuel - Willemskerk
Gereja Immanuel 2023. Eigen afbeelding.
Adres:
Jl. Medan Merdeka Tim. No.10, Gambir,
Kecamatan Gambir, Kota Jakarta Pusat, Daerah Khusus Ibukota Jakarta
10110, Indonesië
Gereja Immanuel 2023. Eigen afbeelding.
Gereja Immanuel 2023. Eigen afbeelding.
Deze protestantse kerk werd in 1839 gebouwd. De architect was de Indo-Europese Jan Hendrik Horst.
Dit gebouw heeft een empirestijl en/of renaissancestijl. De oud-Egyptische en Romeinse bouwkunst zien we zeker terug in dit gebouw.
Het orgel van de kerk kwam rechtstreeks uit Nederland in 1842, gebouwd door de Utrechtse Jonathan Bätz.
Tijdens de 2de Wereld Oorlog werden veel kostbaarheden gestolen, zoals het Avondmaalszilver, doopvonten, bijbels, en zelfs het kerkmeubilair. De dingen die bewaard gebleven zijn de predikantborden met hun dienstjaren en het orgel.
De kerk was vernoemd naar koning Willem I, die meerdere kerkgenootschappen wilde samenvoegen.
Linksboven:
De Willemskerk te Batavia (datum onbekend).
Collectie Tropenmuseum.
Rechts:
Immanuelkerk 1971 door Joost Evers voor ANEFO.
============================================
Gereja Sion - De Portugeesche Buitenkerk
Gereja Sion 2023. Eigen afbeelding.
Adres:
Jl. Pangeran Jayakarta No.1, RT.9/RW.4, Pinangsia,
Kec. Taman Sari, Kota Jakarta Barat,
Daerah Khusus Ibukota Jakarta
11110, Indonesië
Dit is wellicht de oudste Protestantse kerk in Azië. Gebouwd in 1695,
buiten de stadsmuren van Batavia, vandaar de naam ‘buitenkerk’.
De kerk was bedoeld voor de Maradijkers (de Portugees sprekende gemeenschap; een verzamelnaam voor alle vrijgelaten, hoofdzakelijk christelijke slaven en hun afstammelingen in Nederlands-Indië).
De kerk was eerst gemaakt van bamboe, later in 1693 op dezelfde plaats werd de stenen exemplaar gebouwd door de Rotterdamse Ewout Verhagen. Ingewijd op zondag 23 oktober 1695 tijdens een kerkdienst waarin predikant Theodorus Zas voorging. Gouverneur-generaal Willem van Outhoorn was aanwezig.
Westgevel 1976 (kalender Gereja Sion 1977)
Beel van Jaarboek Monumentenzorg 1933.
Gereja Sion 2023. Eigen afbeelding.
Interieur met houten bogen, zoals dit zich vóór 1920 vertoonde (V.I. van de Wall, 1942).
Gezicht vanaf de Kali Besar Oost op de Portugese Binnenkerk (1673-1808). Deze had, zoals ook uit de stadsplattegronden blijkt, een kruisvormige plattegrond. Tekening Johannes Rach van 1770 (J. de Loos-Haaxman 87)
Ik raad aan om dit te lezen:
https://www.dbnl.org/tekst/_jaa030199301_01/_jaa030199301_01_0005.php
============================================
Masjid Ramlie Mustofa
Masjid Ramlie Mustofa van buiten, 2023. Eigen afbeelding.
Adres:
Blok I / 10, Jl. Danau Sunter Utara Raya Selatan No.12C - 14A,
RT.13/RW.16, Sunter Agung, Kec. Tj. Priok, Jkt Utara,
Daerah Khusus Ibukota Jakarta
14350, Indonesië
De eigenaar van deze moskee, Haji Ramlie Rasidin, is van Chinese komaf. Hij is een bekeerling en het was zijn droom om een moskee te bouwen.
Het duurde 5 jaar voordat het af was. Ze waren in 2011 begonnen met bouwen en is uiteindelijk in 2016 af. Dit komt omdat de materialen uit het buitenland kwamen, zoals Turkije en Italië.
Er staan een aantal dingen in het Chinees, Indonesisch en Arabisch geschreven:
- De naam van de moskee (boven op de hoofdingang)
- Tegenover de hoofdingang staat een soera (vers) uit de Koran in drie talen geschreven.
Patronen van masjid Ramlie Mustofa, 2023. Eigen afbeelding.
Plek om een kleine rituele wassing te verrichten; voor vrouwen, 2023. Eigen afbeelding.
Masjid Ramlie Mustofa, 2023. Eigen afbeelding. Links: vrouweningang; rechts: manneningang.
Je ziet hier een hoofdstuk uit de Koran en vertaald naar Indonesisch en Chinees. Ik vond het bijzonder om te zien.
============================================